Efektem współpracy rządu, Polskiego Funduszu Rozwoju, organizacji pracodawców oraz związków zawodowych w 2019 r. weszła w życie ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK). Jest ona wdrażana etapami, które uzależnione są od wielkości przedsiębiorstwa. I tak w lipcu 2019 r. PPK wdrożyły firmy zatrudniające co najmniej 250 pracowników (stan na 31.12.2018), od 1.01.2020 firmy zatrudniające co najmniej 50 pracowników (stan na 30.06.2019), a od 1.07.2020 firmy zatrudniające co najmniej 20 pracowników (stan na 31.12.2019).
Od stycznia bieżącego roku do wdrożenia PPK zobligowane są pozostałe podmioty niezależnie od tego, ile osób zatrudniają.
PPK to z założenia prywatny i dobrowolny system długoterminowego oszczędzania, który pozwoli wspomóc system emerytalny w Polsce. Ustawowy obowiązek tworzenia systemu PPK spoczywa na pracodawcy (jeśli wszyscy pracownicy wyrażą w formie pisemnej niechęć do przystąpienia do programu obowiązek taki nie powstaje).
Wpłaty pochodzą z trzech źródeł: 2 proc. wynagrodzenia wpłaca pracownik, 1,5 proc. pracodawca a państwo gwarantuje wpłatę początkową (niezależnie od osiąganych dochodów) w wysokości 250 złotych oraz 240 złotych dopłaty rocznej. Wpłata dokonana przez pracodawcę jest gwarantowana ustawowo i nie może zostać potrącona z wynagrodzenia pracownika. Wpłata powitalna jest wypłacana pracownikom przez państwo po trzech miesiącach uczestnictwa w programie i po dokonaniu trzech wpłat podstawowych.
Zapisy do PKK do 54. roku życia odbywają się automatycznie, podczas gdy zrezygnować z programu można składając u pracodawcy odpowiedni wniosek. Osoby powyżej 54. roku muszą zgłosić się do programu indywidualnie. Osoby powyżej 70. roku życia nie są przewidziane w programie.
Pracodawca z kolei decyduje, która instytucja finansowa będzie zarządzała PPK, udostępniając pracownikom indywidualne rachunki, z których po osiągnięciu 60. roku życia pracownicy będą mogli podjąć zaoszczędzone pieniądze. Istnieje już ponad 20 instytucji oferujących takie usługi w Polsce. Środkami zarządzać mogą: fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, zakłady ubezpieczeń. Nadzór nad działaniami PPK sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Poziom ryzyka inwestycyjnego szacowany jest według wieku pracownika – z wiekiem ryzyko inwestycji będzie malało na rzecz bezpieczeństwa ulokowanych środków.
Środki z funduszy PPK można wybierać w dowolnym momencie, licząc się jednak z pomniejszeniem oszczędności o podatek od zysków kapitałowych, 30 proc. ze środków od pracodawcy oraz środków pochodzących z dopłat od państwa.
Z dodatkowych opłat zwolnione jest wybranie pieniędzy na poczet wkładu własnego w związku z zakupem mieszkania lub budową domu oraz chorobą uczestnika, małżonka lub dziecka.
Po ukończeniu 60. roku życia jednorazowo można wybrać 25 proc. zaoszczędzonych pieniędzy, pozostałe 72 proc. będzie można wybrać w co najmniej 120 ratach. Zmniejszenie liczby rat wiążę się z koniecznością opłaty od zysków kapitałowych.
Każdy pracodawca zatrudniający przynajmniej jedną osobę jest zobowiązany do wprowadzenia w swojej firmie PPK. By doszło do utworzenia PPK dla pracowników pracodawca zobowiązany jest zawrzeć umowę o zarządzanie PPK z instytucją inwestycyjną oraz umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych. PPK zostało pomyślane tak, by większość obowiązków administracyjnych spoczywała na instytucjach finansowych, odciążając tym samym pracodawcę od dodatkowych obowiązków.
Jak dotąd z doniesień medialnych wynika, że PPK nie zaskarbiło sobie sympatii Polaków. Warto jednak przyjrzeć się bliżej programowi, by lepiej zrozumieć jakie daje on możliwości, dlaczego warto do niego przystąpić czy zrezygnować z uczestnictwa.
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ na rok 2021:
1 stycznia 2021 r. – wejście w życie ustawy
Okres 3 miesięcy: przygotowanie listy pracowników, konsultacje z reprezentacją pracowników, ustalenie harmonogramu, przedstawienie pracodawcy przygotowanych działań komunikacyjnych, realizacja harmonogramu
Do 23 kwietnia 2021 r. – podpisanie umowy o zarządzanie PPK z wybraną instytucją finansową
Do 10 maja 2021 r. – podpisanie umowy o prowadzenie PPK z pracownikami (naliczenie pierwszych wpłat do PPK za maj)
Do 15 czerwca – przekazanie pierwszych wpłat do wybranej instytucji