Ekonomia społeczna w przeciwieństwie do zwykłych przedsiębiorstw nie służy maksymalizacji zysku i zwiększeniu dochodu właścicieli, a integracji zawodowej i społecznej obywateli zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym.
Ten szczytny cel realizuje się poprzez tworzenie miejsc pracy, świadczenie usług społecznych użyteczności publicznej oraz rozwojowi lokalnemu. Założeniem takiej aktywności jest działanie na rzecz wspólnoty. Działalność taka plasuje ekonomię społeczną na pograniczu sektora przedsiębiorczości i sektora organizacji pożytku publicznego.
Do podmiotów ekonomii społecznej zalicza się: przedsiębiorstwa społeczne – do najbardziej znanych działań należy tworzenie spółdzielni socjalnych, zatrudniających minimum 50 proc. osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub 30 proc. osób z orzeczeniem o niepełnosprawności; podmioty reintegracyjne, których celem jest reintegracja taka jak na przykład w trakcie Warsztatów Terapii Zajęciowej; podmioty działające w sferze pożytku publicznego (np. fundacje, stowarzyszenia), a także podmioty działające w sferze gospodarczej utworzone w związku z realizacją celu społecznego, działające w oparciu o Prawo Spółdzielcze.
Podmioty ekonomii społecznej mogą korzystać z dotacji oraz ze zwrotnych pożyczek. Przewidziany jest także system poręczeń i gwarancji. Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej finansowane są z Europejskiego Funduszu Społecznego.
O ekonomii społecznej pisaliśmy w związku z osobami powyżej 50 roku życia na rynku pracy. Instytucje te działają wszędzie tam, gdzie spotkać możemy się z nierównościami społecznymi czy dyskryminacją m.in. na rynku pracy. Ważnym aspektem funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej jest lokalizacja zysku, który przeznacza się na utrzymanie miejsc pracy dla osób wykluczonych a nie jego kapitalizacja.
Innym efektem działań w tym obszarze jest łagodzenie napięć społecznych, które potęgują się wskutek dużych różnic ekonomicznych wśród obywateli. Inicjatywy takie mogą przynależeć do sfery biznesu (CSR – społeczna odpowiedzialność biznesu), ale mogą być inicjowane niezależnie także w ramach struktur samorządowych poszczególnych województw i to najlepiej tam szukać wsparcia przy realizacji tego rodzaju pomysłów.