Wystarczy wola dziesięciu pracowników, by w firmie powstała kasa zapomogowo-pożyczkowa. Celem takiego przedsięwzięcia jest pomoc pracownikom w udzieleniu pożyczek krótko- i długoterminowych. Pożyczki udzielone przez pracodawcę w ramach kas zapomogowo-pożyczkowych charakteryzuje zwykle atrakcyjność oprocentowania szczególnie konkurencyjna w obliczu chwilówek czy równie wysoko oprocentowanych kredytów bankowych oferowanych na rynku.
Funkcjonowanie kas zapomogowo-pożyczkowych w zasadzie jest dość proste. Każdy z pracowników, który przystąpi do tego rodzaju przedsięwzięcia, co miesiąc odkłada do niej określoną kwotę, stanowiąca kapitał pożyczek wypłacanych w przyszłości. Co istotne, to fakt, że zgromadzone pieniądze są pracownikom wypłacane w przypadku rezygnacji z uczestnictwa w tym – nazwijmy to – programie. O ile dla pracownika jest to stosunkowo łatwy czynnik wiążący go z pracodawcą, dla pracodawcy stanowi nie małe wyzwanie. Przyjrzyjmy się bliżej.
Podstawę prawną funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych można znaleźć w ustawie o związkach zawodowych z 23 maja 1991 roku. Od 2019 roku do kas mogą należeć także osoby zatrudnione w firmie na podstawie umów cywilnoprawnych, czyli np. umowy zlecenia, o dzieło a nawet samozatrudnieni.
Obowiązki pracodawcy określa Rozporządzenie Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 roku, które zaznacza, że pracodawca musi zapewnić odpowiednio zabezpieczyć miejsce przechowywania powierzonych mu pieniędzy, w razie potrzeby zapewnić transport pieniędzy z banku, prowadzić księgowość kasy (także w aspekcie prawnym), prowadzić jej ewidencję, a więc potrącać wpłaty z wynagrodzeń pracowników, a także księgować potencjalne pożyczki i ich spłatę. Niezbędne jest także informowanie pracowników o stanie kasy: wkładzie i zadłużeniach.
Kasa zapomogowo-pożyczkowa nie ma osobowości prawnej i nie musi być rejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Nadzór nad nimi sprawują funkcjonujące w firmie związki zawodowe. Członek kasy prawo do pożyczki otrzymuje w momencie uiszczenia wpisowego oraz po dwóch kolejnych potrąceniach miesięcznych, przypadających po przystąpieniu do kasy.