Prawo handlowe – co to jest?

Profesjonalny obrót cywilnoprawny polegający na wymianie dóbr lub świadczeniu usług między przedsiębiorcami, wymagał odrębnych regulacji prawnych. Odpowiedzią na zaistniałe potrzeby było powstanie prawa handlowego. Prawo handlowe wpływa na status i organizację przedsiębiorców, a także czynności handlowe, do jakich dochodzi między nimi.

HISTORIA | Prawo handlowe wyrosło z prawa cywilnego jest jedną z gałęzi prawa prywatnego. Zostało ujęte w odrębny kodeks, nazywany kodeksem handlowym. Taki sposób stanowienia prawa był znany już w starożytnym Rzymie, gdzie funkcjonowało tzw. prawo zobowiązań, regulujące formy wymiany dóbr i usług. Kolejne przełomowe z punktu widzenia historycznego zmiany zaszły we wczesnorenesansowych Włoszech. Warto wspomnieć, że w tym samym okresie w tym samym miejscu swój początek miała również księgowość. Potrzeba kodyfikacji zachodzący zmian zaistniała wskutek poszerzenia się handlu na skalę wykraczającą poza lokalne społeczności. Pierwsza istotna kontynentalna kodyfikacja powstała we Francji w 1673 roku. Jean-Baptiste Colbert dokonał regulacji ówczesnych operacji rynkowych. Poszerzenie prawa handlowego i jego emancypację wymusiła w pełni XIX-wieczna rewolucja przemysłowa. Wzorcem dla powstałych w XIX wieku regulacji prawnych był kodeks Napoleona z 1807 roku.

W Polsce z powodów historycznych pierwszy kodeks powstał w okresie międzywojennym. Wzorowany był na niemieckim kodeksie handlowym. Z powodów zmian ustrojowych w powojennej Polsce kodeks ów, skupiający się głównie na kupcach, był w zasadzie nieadaptowalny do nowej rzeczywistości gospodarczej. Obowiązujący do dziś kodeks cywilny uchwalono w 1964 roku. To z niego w 2000 roku wyodrębnił się Kodeks spółek handlowych, regulujący profesjonalny obrót cywilnoprawny. Prawo handlowe uznaje zarówno prawo krajowe, jak i wtórne dyrektywy Unii Europejskiej.

Prawo handlowe reguluje działalność przedsiębiorców od momentu powstania poprzez funkcjonowanie działalności aż do jej zakończenia.

Obrót gospodarczy | Podstawą obrotu gospodarczego jest wymiana dóbr i usług, do których dochodzi między podmiotami prawa cywilnego, a więc, mówiąc wprost, przedsiębiorcami i konsumentami. Wyróżniamy obrót obustronnie profesjonalny (B2B) lub jednostronnie profesjonalny: B2C jeśli jedną ze stron umowy jest konsument i B2X jeśli jedną ze stron umowy jest podmiot inny niż konsument lub inny przedsiębiorca. W relacjach tych zawierane są umowy handlowe będące najbardziej powszechnym przykładem czynności handlowych.

Czynności handlowe | Przez definicję czynności handlowej rozumiemy czynność prawną dokonywaną przez przedsiębiorcę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.