Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracownika bez względu na podstawę prawną ich zatrudnienia oraz pracodawców. Obecnie obowiązująca ustawa została uchwalona 26 czerwca 1974 roku.
Istnieje kilka zasad, które dają ogólny pogląd na prawo pracy, o których warto pamiętać zarówno, gdy jest się pracownikiem, jak i wtedy, gdy występujemy w roli pracodawcy:
Zasada wolności pracy mówi o tym, że każdy ma prawo decydować o rodzaju wykonywanej pracy, zarówno w zakresie jej poszukiwania jak i podejmowania. Chyba że określony zawód jest nielegalny, co również określa prawo. Zasada ta zapobiega przede wszystkim przymusowi pracy oraz pracy dzieci poniżej 16 roku życia.
Zasada poszanowania godności i dóbr osobistych pracownika | Pojęcie godności nie jest zdefiniowane przez Kodeks pracy. Konstytucja opisuje godność jako przymiot przyrodzony i niezbywalny, stanowiący źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Dobra osobiste z kolei opisuje Kodeks cywilny. Znajdziemy w nim przykładowy katalog niemajątkowych dóbr osobistych, w skład których wchodzi m.in.: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, wizerunek, tajność korespondencji itp. Ów katalog poszerzany jest dodatkowo wskutek orzecznictwa sądowego.
Zasada równości pracowników łączy się z zasadą niedyskryminacji w stosunkach pracy | Zasada ta dotyczy chyba najgłośniej dziś dyskutowanej dyskryminacji w miejscu pracy ze względu na płeć. Nierówność określana jest jako nieuzasadnione i nieobiektywne różnicowanie osób. Nie tylko jednak płeć może być tu czynnikiem powodującym nierówność, ale także wiek, narodowość czy wykształcenie. Każde odstępstwo od równego traktowania musi zostać zbadane, uargumentowane i zasadne. Równemu traktowaniu powinny podlegać wszystkie osoby zatrudnione na tym samym stanowisku lub wypełniające te same obowiązki. Jeśli chodzi o dyskryminację, to obok płci i wieku, prawo zakazuje dyskryminacji ze względu na orientację seksualną, pochodzenie etniczne czy wyznanie. Różnicowaniu pracowników ulegają osoby różnice się od siebie kwalifikacjami, doświadczeniem, umiejętnościami.
Zasada odpłatności pracy to po część także prawo do godziwego wynagrodzenia, które rozumiane jest jako dochód zapewniający pracownikom i ich rodzinom godziwy poziom życia. Polska nie uznała punktu Europejskiej Karty Społecznej Rady Europy, który mówi o pensji wyższej niż 50 proc. średniej płacy krajowej. W związku z powyższym w Polsce wynagrodzenia reguluje minimalna stawka pracy.
Coś co w najbliższych miesiącach wydaje się najistotniejsze to gwarantowane w Kodeksie pracy prawo do wypoczynku, które po roku pandemii daje nadzieję na normalizację życia społecznego. Zasada ta nie tylko reguluje czas pracy, ale także ilość przysługujących pracownikom dni wolnych. Celem wprowadzenia tego zapisu jest przeciwdziałanie nadmiernej eksploatacji pracowników, co w konsekwencji może prowadzić do wielu schorzeń. W przypadku prawa do dni wolnych od pracy, prawo nie reguluje w jaki sposób mają być one wykorzystane. W przededniu wakacji warto puścić wodze fantazji i oddać się błogim marzeniom o podróżach w nieznane!