Jawność wynagrodzeń

Jawność wynagrodzeń to żywo dyskutowany temat zarówno w prasie jak i wśród kuluarowych rozmów pracowników. Wśród tych ostatnich nierzadko rodzi poczucie nieufności. Daje także prawo do prywatności wynagrodzeń na ogół respektowane przez pracowników, jak i chroni konkurencyjność pracodawców ubiegających się o zatrudnienie tego samego pracownika. Tak by się mogło wydawać.

W rzeczywistości wynagrodzenia nie można przenieść na inną osobę lub się go zrzec – w pewnym sensie podlega ono szczególnej ochronie. Istotę i związane z wynagrodzeniem zagadnienia reguluje kodeks pracy. Żadna norma nie reguluje jednak kwestii jego poufności. Transparentność wynagrodzeń dla pracowników wykonujących te same obowiązki jest ważna, bo wpływa na przeciwdziałanie dyskryminacji w zatrudnieniu. Tajemnica wysokości zarobków tzw. klauzula poufności jest jednak praktyką powszechnie stosowaną. Jest ona dopuszczona przez prawo, gdy rozważa się ją w kontekście tajemnicy ochrony przedsiębiorstwa. W drugą stronę jednak przepis ten działa podobnie. Pracodawca bez zgody pracownika nie może upubliczniać jego wynagrodzenia, gdyż naruszałby wtedy dobro osobiste pracownika.

Siatką płac w firmach zainteresowała się także Unia Europejska, ujawniając w marcu bieżącego roku projekt dyrektywy dotyczącej tej kwestii. Główną przyczyną wpływającą na odgórne regulacje są nierówne płace mężczyzn i kobiet w przypadku wykonywania tej samej pracy, posiadania tych samych kompetencji i doświadczenia. Wdrożenie projektu ma potrwać jeszcze kilka lat jednak doniesienia prasowe wskazują, że regulacje miałyby dotyczyć jawnych widełek płacowych w przypadku dużych firm oraz corocznych raportów dotyczących wynagrodzenia, a także możliwości ujawnienia zarobków na wniosek pracownika w przypadku mniejszych organizacji.

Pytanie o jawne wynagrodzenie otwiera drzwi do wielu dyskusji. Z jednej strony pojawiają się m.in. pytania o egzekwowanie jednakowej efektywności wszystkich pracowników zatrudnionych na tym samym stanowisku oraz motywacje (malejące lub rosnące) pracowników objętych tymi samymi płacami. Z drugiej strony rzadko wspominana w tej dyskusji jest rola jaką odgrywa świadomość pracownika dotycząca możliwości finansowych firmy, tego jak wycenia ona oferowane stanowisko oraz jakie kreśli ona przed potencjalnym pracownikiem możliwości rozwoju.