W Polsce obowiązują dwa rodzaje identyfikacji podatkowej. Osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej do identyfikacji podatkowej używają numeru PESEL. W każdym innym przypadku naczelnik urzędu skarbowego nadaje 10-cyfrowy kod służący do identyfikacji podatników w Polsce. Gdzie prefiks, czyli pierwsze 3 cyfry każdego numeru, wskazują kod urzędu skarbowego właściwy dla adresu zamieszkania wnioskującego. System ten wprowadziła ustawa z 1995 roku, która reguluje zasady i tryb nadawania tego numeru.
Na wniosek zgłoszenia identyfikacyjnego Centralny Rejestr Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników nadaje numer NIP. Podmioty wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego otrzymują NIP automatycznie.
Przedsiębiorca zobowiązany jest umieszczać NIP na ofertach towarów i usług w sprzedaży bezpośredniej, w oświadczeniach skierowanych do określonych osób i organów, a także w ofercie towarów i usług w sprzedaży na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu, druku bezadresowego czy sieci teleinformatycznych. NIP powinien pojawić się także w obrocie prawnym, co właściwie oznacza, że powinien on widnieć na różnego rodzaju umowach, wypowiedzeniach, wezwaniach do zapłaty itp.
PESEL czy NIP?
Należy zapamiętać, że numery te nie są wymienne. PESEL przeznaczony jest, jak pisaliśmy powyżej, tylko dla osób, które nie mają zarejestrowanej działalności gospodarczej oraz nie są zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług. Drogą eliminacji, w każdym innym przypadku przedsiębiorca zobowiązany jest na mocy ustawy, posługiwać się przydzielonym mu numerem NIP. Istotny jest też fakt, że NIP nie jest już wydawany osobom posługującym się numerem PESEL, gdy nie ma do tego wystarczających przesłanek.
NIP a „działalność na próbę”
Działalność nierejestrowana, czyli tzw. działalność na próbę funkcjonuje od 2018 r. Jak założyć taką działalność pisaliśmy w poprzednim artykule, warto jednak przypomnieć, że możliwość taką uzyskały osoby fizyczne, które nie mają zarejestrowanej działalności gospodarczej, a ich przychody z wykonywanej pracy nie przekraczają 50% minimalnego wynagrodzenia. Ponieważ działalności takiej nie trzeba rejestrować ani w CEIDG, ani w KRS nie zostaje jej nadany NIP. Identyfikatorem podatkowym w takim przypadku pozostaje numer PESEL.